نتايج تحقيق از ۸۴ پمپ بنزين در سطح تهران نشان مي دهد حدود ۵۳ درصد از اين جايگاهها همجوار خانه ها و حدود ۲۴ درصدشان در مجاورت اماكن عمومي، تجاري و اداري قرار گرفته اند.از اين رو كارشناسان با هشدار جدي تأكيد مي كنند پمپ هاي بنزين به دليل مجاورت با خانه هاي مسكوني، خطري جدي براي شهروندان محسوب مي شوند كه تاكنون هيچ سازماني براي بهبود وضعيت ايمني اين جايگاهها اقدامي نكرده است.از سوي ديگر در حالي كه كارشناسان آتش نشاني درباره احتمال وقوع يك فاجعه عظيم در تهران به خصوص هنگام زلزله هشدار مي دهند، رئيس هيأت مديره جايگاه داران سوخت كشور اعتقاد دارد جايگاه هاي سوخت در تهران از لحاظ ايمني در وضعيت مطلوبي هستند.
* مشكلات ايمني پمپ بنزين ها
مهندس داود براتي معاون حفاظت و پيشگيري سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني تهران در اين باره به خبرنگار «ايران» مي گويد: درحال حاضر كمتر از پنج درصد جايگاههاي سوخت تهران تأييديه ايمني از سازمان آتش نشاني دارند.
حال آن كه در ساير كشورها جايگاه هاي سوخت رساني در محل هايي ساخته مي شوند كه اطراف شان فضاي باز كافي وجود دارد. در تهران نيز تا چند سال قبل پمپ هاي بنزين در حاشيه شهر قرار داشتند و تنها تعداد كمي از جايگاهها در مركز شهر بودند. اما همزمان با توسعه پايتخت در اطراف جايگاه ها نيز خانه سازي شد كه به ترتيب جايگاههاي حاشيه شهر در ميان مجتمع هاي مسكوني محصور شدند.
در حال حاضر اغلب پمپ بنزين ها در مجاورت خانه ها قرار دارند به همين دليل هم از دو طرف مسدود هستند. از اين رو با اعلام خطر جدي تأكيد مي شود در صورت وقوع آتش سوزي در پمپ بنزين ها بلافاصله شعله هاي آتش به خانه ها و مجتمع هاي تجاري سرايت كرده و فاجعه اي بزرگ را رقم خواهد زد.
وي ادامه داد: در چنين شرايطي حريم و اطراف جايگاه ها بايد با دقت ايمن سازي شود. هرچند درگذشته تعامل خوبي در اين رابطه با آتش نشاني وجود نداشت. اما هم اكنون براي ساخت جايگاه ها از آتش نشاني نيز استعلام مي شود تا حريم ايمني رعايت شده باشد.اين كارشناس در ادامه به معضل سرريز شدن بنزين در جايگاه ها اشاره كرده و مي افزايد: چندي قبل حوالي ميدان خراسان تهران شاهد بوديم كه سرريز شدن بنزين از مخزن و جاري شدن آن در جوي آب آتش سوزي مهيبي به دنبال داشت كه در اثر آن دهها خودرو در ميان شعله هاي آتش سوختند.بنابراين همواره بر اين نكته تأكيد شده است كه در پمپ بنزين ها بايد سيستم تخليه اضطراري و كانال هاي مخصوص جمع آوري بنزين هاي سرريز شده وجود داشته باشد.وي اعتقاد دارد، بايد در معماري جايگاهها نيز توجه كافي صورت گيرد. پمپ ها در فاصله اي مناسب قرار گيرند و راههاي ورودي و خروجي نيز به ميزان كافي عريض باشد تا در صورت بروز حادثه، رانندگان بتوانند به راحتي و در كمترين زمان ممكن محل را تخليه كنند.
حال آن كه براساس استانداردها، سوخت گيري بايد از سوي متصدي پمپ بنزين ها صورت گيرد. راننده نيز زمان سوخت گيري بايد داخل خودرو نشسته باشد اما در ايران بدون رعايت اين نكته مهم، رانندگان به جاي متصدي ها اقدام به سوخت گيري مي كنند.براتي سپس به وضعيت آموزش متصديان پمپ هاي بنزين اشاره كرده و مي گويد: متصديان بايد دوره هاي آموزشي لازم را براي اطفاي حريق طي كرده و از سلامت جسماني هم برخوردار باشند. از سوي ديگر در حالي كه بر اين نكته تأكيد شده كه متصديان جايگاه ها بايد جوان باشند در تهران شاهد فعاليت افراد مسن در پمپ بنزين ها هستيم.
* تصويب طرح بهينه سازي جايگاه هاي سوخت
مجلس شوراي اسلامي نيز اوايل مرداد سال ۸۲ طرح بهينه سازي جايگاه هاي عرضه بنزين و ساير فرآورده هاي نفتي را تصويب كرد.
براساس اين مصوبه براي جبران هزينه هاي سرمايه گذاري مربوط به احداث و نگهداري جايگاه هاي عرضه بنزين و ساير فرآورده هاي نفتي، به جايگاه داران اجازه داده مي شود معادل ۱۰ درصد از محوطه هرجايگاه را با هماهنگي شهرداري و بدون پرداخت عوارض، تغيير كاربري داده و به فضاي تجاري تبديل كنند. حال آن كه تعيين نوع فعاليت تجاري با توجه به مقررات ايمني منوط به هماهنگي قبلي با شركت ملي پخش فرآورده هاي نفتي ايران خواهد بود.
* فاجعه بزرگ
يكي از مخالفان اين طرح هم مي گويد: در حال حاضر براي جايگاه هاي فروش بنزين يك محوطه ۱۰۰ متري درنظر گرفته شده كه ساخت فضاي تجاري در جايگاه ها امنيت مردم را به خطر مي اندازد.دكتر ناصر رئيسي فر، رئيس هيأت مديره اتحاديه جايگاه داران كشور نيز مي گويد: در حال حاضر پمپ بنزين هاي كشور از ضريب امنيتي بالايي برخوردارند چرا كه تمام جايگاهها از ابتداي ساخت، استانداردهاي لازم را رعايت كرده و براساس اصول مهندسي ساخته مي شوند.از سوي ديگر پمپ بنزين ها به طور منظم از سوي بازرسان بازبيني شده و رتبه ايمني دريافت مي كنند. در تمام پمپ بنزين ها سيستم هاي اطفاي حريق و كپسول هاي آتش نشاني هم وجود دارد.وي همچنين احداث كانال جمع آوري سرريز بنزين در جايگاه ها را خطرناك دانسته و اظهار مي كند: «از چندي قبل در جايگاهها دستگاههاي پيشرفته اي نصب شده كه ميزان فرآورده هاي نفتي را در مخزن نشان مي دهد. بدين ترتيب در صورت پرشدن مخزن، از ورود بنزين يا گازوئيل اضافه به آن جلوگيري مي شود.اين مقام مسئول ادامه داد: پمپ هاي بنزين زيرنظر شركت ملي پخش فرآورده هاي نفتي ايران قراردارند. بنابراين در شركت يك واحد ايمني و آتش نشاني فعاليت دارد كه پمپ هاي بنزين براساس استانداردهاي آن واحد عمل مي كنند.معضل ديگر در كلان شهر تهران، وجود مخازن سوخت در اطراف تهران است. به گفته يك مقام آگاه در آتش نشاني، مخازن سوخت در منطقه« شهران» تهران، به نوعي يك بمب خفته است كه در صورت بروز زلزله، اين مخازن دچار شكاف شده و سيلي از مواد سوختي در شهر جاري مي شود كه از سوي «شهران» وارد خيابان هاي شهر مي شود. در چنين شرايطي يك فاجعه بزرگ، شهر را تهديد مي كند. بنابراين بايد در اين باره نيز چاره اي جدي اتخاذ گردد.
منبع: www.magiran.com