گاز طبیعی فشرده یا سی‌ان‌جی (به انگلیسی: Compressed Natural Gas) سوختی است که عمدتا به عنوان جایگزینی برایبنزین، گازوئیل و گاز مایع به کار می‌رود. سی‌ان‌جی نسبت به هر سه اینها آلودگی کمتری ایحاد میکند. همچنین ایمنی بیشتری در هنگام نشت دارد چون گاز از هوا سبکتر است و به سرعت پراکنده میشود.
سی‌ان‌جی با فشرده‌سازی گاز طبیعی ایجاد میشود به گونه‌ای که حجمی که اشغال میکند کمتر از یک درصد حجمی است که گاز طبیعی در شرایط عادی اشغال میکند. گاز طبیعی عمدتا از متان تشکیل میشود و از چاه‌های گاز طبیعی، چاه‌های نفتی و فراوری زباله‌ها (بیوگاز) تولید میشود.
سی‌ان‌جی هم در خودروهای بنزین‌سوز که موتور آنها برای استفاده از سی‌ان‌جی اصلاح شده و هم در خودروهایی که با موتور اختصاصا سی‌ان‌جی سوز ساخته شده‌اند، استفاده میشود. در سال ۲۰۱۳ بیش از ۱۸ میلیون خودرو سی‌ان‌جی فعال بوده‌اند. ایران بزرگترین ناوگان خودروهای سی‌ان‌جی سوز را با ۳.۵ میلیون در اختیار داشته‌است. پاکستان و آرژانتین با بیش از دو میلیون و برزیل، چین و هند با بیش از یک و نیم میلیون خودروی سی‌انجی‌سوز در رتبه‌های بعد قرار دارند.
از مزایای استفاده از گاز طبیعی در مقایسه با بنزین میتوان به آلایندگی کمتر، عدد اکتان بالا (۱۳۰)، افزایش راندمان ۱۵ درصدی و در کشوری چون ایران فراوانی و قیمت مناسب نام برد. در مقابل، هزینه احداث ایستگاههای سوختگیری، وجود محدودیت فضا در نصب مخازن سوختگیری بر روی خودرو، کاهش پیمایش خودرو و نیاز به طراحی و تقویت بخشهای متعددی از خودرو نظیر شاسی، اکسل (بدلیل افزایش وزن)، سیستم خنک کاری و غیره در خوروهای تبدیلی، از معایب استفاده از این سوخت می‌باشد.
چگالی انرژی سی‌ان‌جی ۴۲ درصد گاز طبیعی مایع‌شده و ۲۵ درصد گازوئیل است. یعنی سی‌ان‌جی در حجم مساوی یک‌چهارم گازوییل انرژی تولید میکند.
مزایای CNG
برخلاف بنزین و دیزل خطر شکل گیری رسوب، انفجار یا جرقه در اطراف ، رفع شده است.
خودروهایی که با نیروی CNG کار میکنند مقرون بصرفه ترند.
در سیستم سوخت CNG کاهش میزان خسارات ناشی از تبخیر و برکشند سوخت تائید شده است. از دیگر مزایای قابل مشاهده افزایش طول عمر روغن خودرو است.
CNG با عوامل دیگر آلوده نمیشود در نتیجه میل لنگ روغن آلوده نشده و طول عمر آن افزایش میابد.
CNG سریع و بآسانی با هوا ترکیب میشود چرا که سوخت گازی است.
CNG هنگام تماس با زمین داغ بسختی آتش میگیرد چرا که درجه احتراق و اشتعال آن ˚C 540 است. میزان انفجار این درجه اشتعال بین 5 تا 15% است.
CNG کمترین میزان گاز خطرناک را هنگام سوختن میدهد. برای مثال دی اکسید کربن CO2 ، هیدروکربن UHC ، مونوکسید کربن CO ، اکسید نیتروس NOX ، اکسید سولفور SOX ، مواد گرانول آزاد.برای مثال موتوری که با بنزین کار میکندمیزان 22000 گرم CO2 در هر 100 کیلومتر ایجاد مینماید حال آنکه میزان آن در CNG تنها 275/16 گرم است. CNG از گاز متان بیشتری تشکیل شده برای مثال میزان گرمایی CH4 مقدار Kl/mol 900 است که با اکسیژن میسوزد و تولید mol1 CO2 و mol 2 H2O میکند.
برای مقایسه، میتوان گفت نفت و بنزین با هم برابرند. میزان گرمایی C6H6 برابر cl/mol 300/3 است که هنگام سوختن mol 6 CO2 وmol 3 H2O آزاد میشود.
CO2 آزاد شده از نفت 40% بیشتر از CO2 آزاد شده CNG است. مهمتر آنکه ، طی این پروسه نفت 6/1 برابر بیشتر نیاز به انرژی دارد. وقتی اکسید نیتروس را در میزان برابر مقایسه میکنیم، به نسبت 8/25 و 78 میرسیم. منوکسید کربن خیلی بیشتری آزاد میشود. بدلیل نوسان میزان مونوکسید کربن و اکسید نیتروس ، استفادهCNG خدمت بزرگی برای حفظ فضای سبز در زمین است. بهر جهت آلوده کنندگی بنزین در مقایسه با CNG خیلی بیشتر است.
منبع: www.cngmag.ir