ايستگاه سوخت گيري CNG :
خودروهايي که با سوخت گاز طبيعي فشرده CNG کار مي کنند ، براي سوخت گيري نياز به محلي دارند که بتوانند مخازن ذخيره خود را با فشار bar 200 پر کنند. اين محل كه ايستگاه سوختگيري CNG نام دارد
براساس شيوه سوخت گيري و تجهيزات به كار رفته به چهار دسته تقسيم ميشوند
· سوخت گيري کند “ slow fill”
· سوختگيري سريع “ Fast Fill “
· سوختگيري سيار “ Mobile “
· سوختگيري روستايي “ Mother_Doughter “
سوخت گير كند ( Slow Fill )
در اين سيستم گاز طبيعي فشرده (CNG ) مستقيماٌ از کمپرسور به خودرو منتقل مي شود و براي پارکينگ هاي خصوصي و آزمايشگاههاي تحقيقاتي که زمان کافي براي سوخت گيري دارند ( 5 تا 8 ساعت ) مناسب است .
معمولاٌ از اين نوع ايستگاهها در طول مدت شب ، که خودروها در پارکينگ هستند استفاده مي شوند .
سوخت گيري سريع (Fast Fill )
در اين سيستم گاز طبيعي فشرده CNG) ) از مخازني كه در ايستگاه قرار دارند و توسط كمپرسور پر شده اند به مخزن خودرو منتقل ميشود . زمان سوختگيري در اين سيستم با توجه به اندازه مخزن روي خودرو 1 الي 8 دقيقه بوده و اين سيستم
براي ايستگاهها عمومي مناسب است .
سوخت گيري روستائي ( Mother _ Doughter )
هنگاميکه محل گازرساني بقدري دور افتاده باشد که از لحاظ اقتصادي انتقال گاز از طريق لوله کشي مقرون به صرفه نباشد مي توان از سيستم سوخت رساني مادر-دختر استفاده نمود . در اين روش يک تريلي با مخازن تعبيه شده روي آن در ايستگاه مادر ، مخازن را از سوخت پر کرده و به ايستگاه مورد نظر ( دختر ) انتقال مي دهد . پس از انتقال در ايستگاه دختر گاز CNG تقليل فشار يافته و در شبکه گازرساني منطقه استفاده مي گردد . در واقع در اين سيستم ، تريلرهاي حامل CNG جايگزين خطوط لوله انتقال گاز طبيعي مي باشد
سوخت گيري به روش سيار (Mobile )
اين نوع از ايستگاهها بصورت سيار بوده و کليه تجهيزات آن برروي تريلي نصب شده است . کمپرسور اين نوع از جايگاهها از نوع موتورهاي گازسوز بوده تا اين امکان را داشته باشد تا در هر نقطه بتوان به راحتي با وصل شدن به شبکه سراسري
تجهيزات ايستگاههاي سوخت گيري
گاز طبيعي فشرده
بطور کلي ، ايستگاههاي سوخت گيري به ميترينگ ، خشک کن ، کمپرسور ،
مخازن ، توزيع کننده و تابلو هاي کنترل مجهزند .
ميترينگ :
رگولاتور تنظيم فشار و اندازه گيري گاز خروجي ، كه شركت ملي گاز جهت كنترل فشار خط و محاسبه ميزان گاز مصرفي در هر انشعاب ، در مسير ورودي آن قرار مي دهد ميترينگ نام دارد . يک واحد ميترينگ شامل يك شير دستي جهت قطع جريان و فيلتر جهت گرفتن ذرات و ناخالصي هاي احتمالي موجود در گاز است . از آنجاييكه اين مجموعه متعلق به شرکت ملي گاز است ، بهره برداران وسازندگان تجهيزات حق دخل و تصرف در آن را نخواهند داشت .
مترينگ ها انواع متفاوتي از نظر حجم ، فشار و شکل به شرح ذيل دارند :
1- از نظر حجمي : 250 – 500 – 1000 – 1500 و 2500 متر مکعب بر ساعت
2- از نظر فشار ورودي : 60 – 250 psi
3- از نظر شکل : کابينتي و باز
خشک کن (Dryer Package )
به منظور کاهش رطوبت موجود در گاز طبيعي از خشک کن استفاده مي شود که با توجه به محل استقرار آن در سيستم مي تواند قبل از کمپرسور يا بعد از آن باشد . عملکرد اين دستگاه نيز مي تواند بصورت دستي يا خودکار باشد .
کمپرسور (Compressor )
كمپرسور قلب ايستگاه CNG است و وظيفه فشرده کردن گاز طبيعي تا فشار 250 بار را برعهده دارد . کمپرسورهاي مورد استفاده در ايستگاههاي CNG ، عمدتاً از نوع سيلندر پيستوني ( رفت و برگشتي ) است که با استفاده از انرژي توليد شده توسط موتورهاي الکتريکي يا موتورهاي گازسوز ، گاز طبيعي موجود در خطوط لوله را فشرده کرده و جهت سوخت گيري در ايستگاههاي CNG ، در مخازن پرفشار ذخيره و يا در برخي موارد متناسب با نوع استفاده از کمپرسور ، بدون ذخيره سازي ، مستقيماٌ عمل سوخت دهي به خودرو را انجام مي دهند .
مخازن :
ظرف يا ظروفي كه توسط چند راهه ها بصورت دائمي به يكديگر متصل شده اند و به منظور ذخيره گاز طبيعي فشرده و کاهش زمان سوخت گيري در ايستگاه تعبيه مي گردد . اين مخازن توسط کمپرسور با فشاري بالاتر از فشار مخزن خودرو(بالاتر از bar 200) پر مي گردند . هرچه اختلاف فشار اين مخازن با مخزن خودرو بيشتر باشد سرعت سوخت گيري نيز بالاتر خواهد بود .
نوع مخازن استفاده شده در جايگاهها معمولاً از نوع تيپ 1 ( تمام فولادي ) مي باشد . و نحوه چيدمان آنها با تعداد غير مساوي و به نسبت 2-3-5 به ترتيب براي مخازن فشار بالا ، متوسط و پايين ( LP-MP-HP ) مي باشد .
توزيع کننده ( Dispenser ) :
دستگاهي كه عمليات انتقال سوخت از كمپرسور يا مخازن ذخيره به مخزن خودرو را انجام مي دهد ، توزيع كننده نام دارد . اين دستگاه كه ميزان و مبلغ گاز توزيع شده را نيز نشان مي دهد از قطعات اصلي زير تشكيل شده است :
1- جريان سنج
2- حسگر فشار
3- صفحه نمايش
4- اتصالات قطع کننده
5- شيلنگ تزريق
6- نازل سوخت رساني
صفحه نمايش : نمايشگري بر روي بدنه ديسپنسر است كه ميزان و بهاي گاز منتقل شده به مخزن خودرو را در مدت سوختگيري ، نشان مي دهد ، همچنين در صورت بروز اشكال در توزيع كننده ، نوع اشكال را بصورت كدهاي از پيش تعريف شده نشان مي دهد .
اتصالات قطع کننده : قطعه اي است از جنس فولاد ضد زنگ كه بين توزيع كننده و شيلنگ ارتباطي قرار دارد كه به منظور ايمني در نوزيع سوخت استفاده مي شود
شيلنگ تزريق : شيلنگ تزريق وسيله ارتباطي توزيع كننده با نازل سوخترساني است . معمولاً از فولاد ضد زنگ و الياف مصنوعي به انضمام پلاستيك فلئوري ( غير قابل تعمير ) مي باشد
نازل سوخترساني : قطعه اي است فلزي از جنس برنج و فولاد ضد زنگ ، با روكش پلاستيكي كه امكان اتصال ايمن بين شيلنگ توزيع كننده و خودرو را فراهم مي سازد . از مشخصات آن وجود شيرهاي سه طرفه جهت باز و بسته نمودن مسير انتقال و ونت گاز بر روي آن است .
جريان سنج : ابزاريست كه سرعت (دبي) تزريق سوخت از توزيع كننده به خودرو را اندازه گيري مي كند .
حسگر فشار : ابزاريست كه جهت نشان دان فشار گاز در داخل ديسپنسر و در محل خروج شلنگ نصب مي شود .
برق جايگاههاي CNG :
از ضروريات اوليه يک جايگاه CNG تامين برق مورد نياز ايستگاه مي باشد چرا که تقريباٌ تمامي تجهيزات مربوطه جهت بهره برداري نياز به انرژي الکتريکي دارند . توان مورد نياز يک ايستگاه براساس قدرت کمپرسور و به دنبال آن قدرت الکتروموتور و ديگر تجهيزات برآورد مي گردد . از نکات قابل توجه در مورد توان ايستگاه ، در نظر داشتن قدرت الکتروموتور و جريان هاي راه اندازي و تعداد دفعات قطع و وصل آن مي باشد .
در هر ايستگاه CNG به منظور تامين برق مصرفي از چهار دسته تابلو استفاده مي گردد :
1- تابلو توزيع : در اين تابلو پس از ورود برق از ترانس ، توزيع برق به مصرف کننده در سايت ، تجهيزات و روشنائي صورت مي پذيرد .
2- تابلو خازني : اين تابلو جهت ذخيره و صرفه جوئي در مصرف برق در زمان راه اندازي نصب مي گردد .
3- تابلو فرمان : تابلو فرمان مهمترين تابلو در ايستگاه مي باشد . وظيفه اين تابلو راه اندازي کمپرسور ، کنترل عملگرها و کنترل سيستمهاي حفاظتي مي باشد .
4- تابلو کنترل دراير : تابلو کنترل دراير شامل کليد اصلي ، کليدهاي کنترل کولر و فن ، کنترلر زيمنس ، منبع تغذيه ، پنل عمل کننده ، چراغهاي سيگنال و شاسي اضطراري مي باشد .
