باتوجه به شرایط کشور و مصرف سرسام‌آور بنزین جایگزینی طرح هایی همچون CNG می تواند بسیار اثربخش باشد. اما با وجود سرمایه گذاری های سنگین صورت گرفته در این حوزه از سوی وزارت نفت بازهم شاهد نیمه کارا بودن طرح CNG در این شرایط خطیر هستیم.
به گزارش اقتصادآنلاین، بررسی ها نشان می دهد در سال های گذشته مجموع طرح های CNG با ظرفیت حدود عرضه 40 میلیون متر مکعب در روز با سرمایه گذاری حدود سه میلیون و دلاری که معادل ساخت یک پالایشگاه با ظرفیت 20 میلیون لیتری است. اما گفتنی است بر اثر مدیریت ناصحیح و تغییرات پی در پی و عدم برنامه ریزی استراتژیک بلندمدت از ظرفیت این طرح به طور کامل استفاده نشده و عملا” طرح با نصف ظرفیت استفاده می کند.
طرحی که شاید با نگاه دقیق تر به آن از سوی شرکت ملی پالایش و پخش و همچنین گاز می توانست در این روزها تا حد قابل توجهی بار را از دوش بنزین بر دارد.
در کشور ما نخستین تجربه استفاده از خودروهای CNG سوز مربوط به سال ۱۳۵۶ برای تاکسی‌های شیراز است، اما بهره‌برداری از این سوخت به‌دلیل گرانی هزینه‌ها و نبود امکانات در کشور به وادی فراموشی سپرده شد تا اینکه در سال ۱۳۷۹ وزارت نفت برای اجرای سیاست‌های راهبردی در بخش انرژی، شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور را تاسیس کرد تا با متمرکز کردن فعالیت‌های خود در زمینه بهینه‌سازی مصرف انرژی، تحولی قابل ملاحظه در ابعاد کمی و کیفی مصرف انرژی در کشور به‌وجود آورد. مراحل ابتدایی این برنامه‌ها در سال ۱۳۸۲ به‌طور جدی با هدف‌گذاری احداث ۲۵۰۰ باب جایگاه عرضه CNG آغاز و سبب رفع بخشی از دغدغه‌های متولیان امر شد تا بخشی از مصرف سوخت کشور را در بخش حمل و نقل به سوی این منبع پاک سوق دهد.
پیامد این سیاستگذاری تجهیز ۲۴۰۰ باب جایگاه سی ان جی در سراسر کشور بوده که از این تعداد ۲۲۰۰ باب راه اندازی شده و روزانه بیش از 40 میلیون مترمکعب ظرفیت توزیع گاز CNG در خودروها را داریم؛ اما از این میزان تنها حدود 21 میلیون مترمکعب (معادل 20 میلیون لیتر بنزین) مورد استفاده قرار می گیرد و این امر نشان می دهد نیمی از ظرفیت CNG کشور بلااستفاده است. اما علت بی رونقی بازار CNG و عدم استقبال مردم از این سوخت چیست؟
در حال حاضر در کشور حدود 21 میلیون خودرو وجود دارد که در این میان حدود 460 هزار تاکسی، حدود 17 میلیون سواری و حدود 62 هزار اتوبوس بوده و از این تعداد حدود ۴ میلیون عدد خودروCNG سوز است. اما مهمترین دلیل عدم استقبال مردم از این سوخت را می توان در عناوین کلی ذیل خلاصه نمود:
1- نبود جاذبه قیمتی کافی: هم اکنون ایران گرانترین قیمت CNG را نسبت به بنزین در سطح دنیا دارد. قیمت CNG باید 20 تا 25 درصد قیمت بنزین باشد که با قیمت فعلی بنزین به این نتیجه خواهیم رسید که امروزه باید قیمت CNG بین 200 تا 250 تومان در نظر گرفته شود حال آنکه هم اکنون قیمت CNG حدود 42 درصد قیمت بنزین یعنی 420 تومان می باشد. به هر صورت باید این را در نظر گرفت که با ادامه روند کنونی مصرف بنزین، کشور بیش از پیش محتاج واردات این سوخت خواهد شد و از طرفی نیز این مصرف بالای بنزین منجر به آلودگی بیشتر زیست محیطی خواهد شد که در دراز مدت می تواند بر سلامت افراد جامعه تاثیرات منفی فراوانی را بگذارد و هزینه های بیشتری را بر جامعه و خانوارها تحمیل کند. پس بهتر است مسئولین هر چه زودتر فکری به حال قیمت بالای CNG به عنوان یک سوخت پاک بکنند. قطعاً ارزان شدن این سوخت در مقایسه با قیمت بنزین، تقاضای بیشتری را برای آن ایجاد خواهد کرد.
2- بی‌رغبتی خودروسازان داخلی: بیشترین خودروی‌های دوگانه سوز در ایران را پژو 405 و سمند و پژو صندوق‌دار SD از محصولات ایران خودرو و پراید 131 و 132 و تیبا از محصولات سایپا تشکیل می‌دهند و خودروسازان دیگر کشور تلاشی برای تولید خودروی دوگانه سوز نکرده‌اند. واردکنندگان خودرو نیز تنها به سفارش خودروهای بنزینی اکتفا کرده و هیچ تلاشی برای سفارش خودروهای دوگانه سوز به کشورهای مبدا از خود نشان نداده‌اند. خبر تاسف‌برانگیز اینکه در حال حاضر از بین خودورهای تولیدی تیراژ کمی به ماشین های CNG سوز اختصاص دارد و بی توجهی خودروسازان به تولید خودروهایCNG سوز بسیار مشهود است.
3- فرهنگ‌سازی ناکافی: انتشار تصاویر انفجار خودروهایCNG سوز موجی از ترس برای مردم ایجاد کرده و عده‌ای را از خرید این خودروها منصرف کرده است. در این شرایط خودروسازان هیچ برنامه‌ای برای توجیه مردم اجرا نکرده و گویا به محدود شدن بازار این نوع خودروها رضایت داده‌اند. واقعیت این است که گاز، هیچ مشکلی برای خودرو ایجاد نمی‌کند و ایمنی خودروی گازسوز همانند خودروی بنزینی بوده ولی در این مورد به خودروی گازسوز بی‌مهری می‌شود و مسئولان هم در این زمینه منفعل هستند. قدر مسلم یکی از مهمترین برنامه‌های افزایش مصرف CNG، که با هدف تغییر رفتار و نگرش مصرف کنندگان صورت می‌گیرد، آگاه سازی مردم بوده که باید بیشتر مدنظر مسئولان و خودروسازان قرار گیرد.
4- پایین بودن کارمزد: کارمزدی که به جایگاه داران CNG در حال حاضر پرداخت می شود کفاف نگه داری جایگاه ها را نمی دهد و در برخی از مناطق کشور مشکلات و معضلات جایگاه‌های مذکور به حدی رسیده که مسئولین آن بارها مجبور به تعطیلی جایگاه خود شده‌اند که این موضوع مشکلات بزرگی را برای مصرف کنندگان سوخت CNG ایجاد کرده و ضروری است نسبت به اصلاح کارمزد این جایگاه ها تمهیداتی اندیشیده شود.
منبع: www.eghtesadonline.com