كيت تبديل
به منظور استفاده از سوخت گاز طبيعي در خودروهاي بنزيني موجود ، مي بايست تغييراتي در سيستم سوخت رساني آنها ايجاد شود . نظر به اين كه بيشتر خودروها بر مبناي استفاده از سوخت بنزين و به صورت تك سوخته توليد شده اند ، لذا تجهيزات مربوط به سوخت گاز بعدا روي خودرو نصب مي شوند . به مجموعه اين تجهيزات كه قابليت استفاده از گاز را به خودرو مي دهند ، كيت تبديل گفته مي شود . كيت هاي تبديل در مدل هاي متنوعي توليد مي شوند و بر اساس معيارهاي متفاوتي نيز تقسيم بندي شده اند.
تحول سيستم هاي كيت گاز سوز
كيت هاي تبديل از آغاز تاكنون تحولات بسياري را پشت سر گذاشته اند . كيت هاي اوليه بسيار ساده بودند ولي به مرور زمان بر اثر محدوديت هاي زيست محيطي و نيز منابع انرژي ، دچار تحولات بسياري شده اند . استانداردهاي سخت گيرانه الودگي ، سازندگان كيت هاي گاز سوز را به استفاده از تكنولوژي هاي بسيار پيشرفته اي ملزم نموده است . براساس نقاط عطف موجود در سير اين تحولات مي توان كيت هاي گاز سوز را به چهار نسل دسته بندي كرد .
نسل اول :
در نسل اول تمامي تجهيزات به كار رفته براي سوخت رساني ، مكانيكي و بسيار ساده است .براي اختلاط هوا و گاز از يك ونتوري كه در سيستم هواي ورودي تعبيه مي گردد ، استفاده مي شود . در برخي انواع كه خودروي تبديلي ، كاربراتورياست از ونتوري كاربراتور براي اين منظور استفاده مي شود ولي به دليل اين كه در روش مذكور كاربراتور دستخوش تغييرات مي شود ، استفاده از ميكسر در اين نسل از كيت ها متداول تر است . نسبت هوا به سوخت در اين كيت ها با تنظيم اوليه كيت انجام مي گردد و هيچ سيستم كنترلي مدار بسته و بازخوردي از عملكرد وجود ندارد .
نسل دوم :
تفاوت اساسي اين نسل با نسل قبلي مجهز شدن به سيستم كنترلي مدار بسته نسبت هوا به سوخت است . در اين سيستم بازخورد لازم توسط حسگر اكسيژن تامين مي گردد. پردازش لازم براي تصحيح مقدار گاز ورودي به ميكسر در ECU 9 گاز انجام مي گيرد. اين تصحيحات توسط يك موتور پله اي كه در مسير گاز ورودي به ميكسر قرار دارد اعمال مي گردد . با اين روش مي توان نسبت هوا به سوخت را با دقت خوبي كنترل كرد . اين مساله زمينه مساعدي براي استفاده از كاتاليست ها در خودروهاي مجهز به اين نسل از كيت ها را فراهم مي كند . بنابراين سطح كاهش آلاينده ها نسبت به خودروهاي مجهز به نسل اول چشم گير است . اين نسل از كيت ها هم در خودروهاي كاربراتوري و هم در خودروهاي انژكتوري به كار مي روند . شايان ذكر است كه براي استفاده از اين كيت ها روي خودروهاي انژكتوري ملاحظات و تدابير خاصي لازم است . از جمله آنها مي توان به نصب شبيه ساز پاشش و نيز شبيه ساز حسگر اكسيژن اشاره نمود .
نسل سوم :
قابل توجه ترين پيشرفت در كيت هاي نسل سوم نسبت به نسل قبل ، استفاده از انژكتور هاي پاشش گاز به جاي ميكسر ها است . با اين تغيير تمام تجهيزات سيستم سوخت رساني ، قطعاتي الكترونيكي خواهند بود . اين به معناي دقت بيشتر و قابليت كنترل بهتر است . تفاوت كليدي سوخت رساني به وسيله انژكتور با ميكسر ، منقطع بودن جريان سوخت در انژكتورها و پيوستگي آن در ميكسر يا تجهيزات مشابه است . اين امر كنترل زمان پاشش سوخت و ميزان آن را در اختيار واحد كنترل كننده قرار مي دهد كه منجر به بالا رفتن دقت و كيفيت كنترل در اين كيت ها مي شود . در اين نشل به علت الكتونيكي بودن تمامي قطعات ، امكان عيب يابي خودكار ، توسط ECU هاي گاز و بنزين فراهم مي گردد .
نسل چهارم :
اين نسل شامل پيشرفته ترين و پيچيده ترين كيت هاي گاز سوز ارائه شده توسط سازندگان كيت است . براي رسيدن به شرايط سخت استانداردهاي جديد آلودگي و نيز توان توليدي قابل رقابت با بنزين ، تمامي امكانات موجود در اين نسل از كيت ها به كار رفته شده است . مجموعه اي شامل تجهيزات دقيق الكترونيكي ، الگوريتم هاي كارآمد كنترل و الگوهاي نوين عيب يابي زمينه ظهور اين دسته از كيت ها را فراهم كرده اند . البته كسب اين مزاياي قابل توجه به بهاي افزايش هزينه و قيمت تمام شده ، در اين نوع كيت ها است . ويژگي بارز اين نسل نسبت به نسل سوم استفاده از تكنولوژي سيستم پاشش گروهي در انژكتور ها ، هر انژكتور به طور جداگانه كنترل مي شود و زمان پاشش و ميزان آن در هر انژكتور به وسيله ECU گاز تعيين مي گردد . لذا دقت كنترل نسبت هوا به سوخت در اين موتورها بسيار بالا ست .
اجزاي كيت :
كيت ها از قطعات مختلفي تشكيل مي شوند كه مي تواند بسته به نوع سازنده يا نوع مصرف ، علاوه بر موارد ذكر شده ذيل ، داراي قطعات ديگري هم باشد . بنابراين براي هر كيت بايد به مشخصات خاص آن رجوع شود .
· لوله ها : ( لوله هاي فشار گاز بالا و لوله هاي فشار گاز پايين )
· رگولاتور
· سوئيچ تبديل
· ميكسر
· واحد كنترل الكترونيكي
· پيش انداز جرقه
· شبيه ساز
· حسگرها
· شيرها
· موتورپله اي
نكات قابل توجه قبل از تبديل موتور :
عموما كيت هاي تبديل موتورهاي بنزين سوز به گاز سوز به گونه اي طراحي شده اند كه براي محدوده وسيعي از خودروها قابل استفاده بوده و نياز آنها را برآورده مي سازد . البته در خودروهايي كه سيستم كنترلي مداربسته با حسگر لامبداو كاتاليست دارند كيت تبديل بايد برحسب شرايط ، با اين سيستم هماهنگ شود .
در ادامه نكات مهمي كه قبل از تبديل يك خودرو بايد رعايت شود آورده شده است . براي تبديل خودروهاي كاربراتوري و انژكتوري ، قبل از تبديل خودرو رعايت نكات زير الزامي است .
1. خودرو بايد از لحاظ كلي سالم باشد . براي اين منظور بايد مطمئن شد كه حركت سيلندر و پيستون درست بوده و ضعفي نداشته باشد. همچنين بايد دقت شود كه بعد از نصب مخزن گاز ، سيستم تعليق خودرو عملكرد خود را از دست ندهد و بعد از نصب كيت عملكرد حركت خودرو در شرايط مختلف در مقابل طرح اوليه سازنده اصلي ، افت چنداني نداشته با شد .
2. كنترل شود كه مسير ورودي با قطعه يا زايده اي مسدود نشده باشد .
3. صحت عملكرد دريچه مابين ورودي هواي سرد و گرم آزمايش شود .
4. فيلتر هوا از لحاظ صحت نصب و تميزي ، كنترل شود .
5. محفظه فيلتر بايد كاملا هوابندي شده باشد . هوا تنها بايد از طريق لوله يا ناحيه ورودي طراحي شده وارد شود و نه از منفذ هاي ديگر .
6. كنترل شود كه محفظه فيلتر به طور كامل با كاربراتور جفت شده باشد و هيچ درزي نداشته باشد .
7. در اين مرحله اگر موتور كاربراتوري باشد بايد به قسمت ا و در صورتي كه موتور انزكتوري باشد به قسمت ب مراجعه شود .
ا . كنترل كاربراتور : حتي در مواردي كه فقط از دريچه گاز اصلي خودرو براي سوخت رساني استفاده مي شود ، بايد دقت شود كه سوراخ كاربراتور با طرح اوليه سازنده آن همخواني داشته باشد . زيرا تبديل به گاز سوز نبايد روي عملكرد خودرو در حالت بنزين سوز تاثير گذار باشد . لذا كاربراتور بايد با طرح اوليه خود مطابقت داشته باشد .
ب . كنترل انژكتور ها و تامين حداقل فشار مورد نياز : هنگامي كه انژكتورها بسته مي شوند بايد به طور كامل آبندي شوند . نشتي انژكتور باعث افت عملكرد موتور ، در حالت كاركرد با بنزين مي شود . همچنين شير فشار پايين انژكتور از اهميت بسيار بالايي برخوردار است . دريچه بايد كاملا تميز شود و هرگونه كربن و روغن از روي آن پاك شود تا اطمينان حاصل شود كه اين امر در عملكرد حركت دريچه اختلالي ايجاد نمي كنند .
08 واشر اتصال بين كاربراتور و منيفولد ورودي بايد كاملا آب بندي شده باشد و هيچ گونه منفذي وجود نداشته باشد .
09 لقي سوپاپ ورودي بايد مطابق با طراحي سازنده باشد . اما اگر نياز است مي توان اين مقدار را 0.05 ميلي متر بيشتر از طرح سازنده اختيار كرد .
10 موتور بايد نسبت تراكم مناسبي داشته باشد . كم كردن نسبت تراكم به معني پايين آوردن راندمان موتور در هنگام كار با سوخت گاز مي باشد .
11 لقي سوپاپ دود بايد مطابق طرح سازنده باشد . اين لقي نيز مي تواند مانند سوپاپ هوا در حدود 0.05 ميلي متر بيشتر از طرح سازنده باشد .
12 كنترل شود كه آيا نشتي روغن موتور بيش از اندازه است يا خير .
13 كنترل شود كه سيستم خنك كاري موتور از عملكرد مناسبي برخوردار است . سيستم خنك كننده شامل : فن الكتريكي ، حسگرهاي دما و سيال خنك كننده همگي در وضعيت خوبي باشند .
14 يكي از مسائل مهم ، سلامت سيستم جرقه زني است . اگر سيستم جرقه زني مناسب نباشد عملكرد موتور به شدت افت مي كند و پسروي شعله اتفاق مي افتد .
15 دقت شود كه سيستم الكتريكي با مشخصات طرح سازنده آن مطابقت داشته باشد . همچنين كنترل شود كه جريان اضافه از سيستم كشيده نشود تا اطمينان حاصل گردد كه در صورت كم بودن شارژ باتري ، اينام از عملكرد مناسبي برخوردار باشد .
منبع: www.cng.niopdc.ir