توسعه CNG در کشور با شتاب خوبی شروع شد، اما در سال‌های اخیر با بی‌مهری مواجه شده است که یکی از مهم‌ترین دلایل آن، تعداد کم جایگاه‌های سوخت‌رسانی گاز فشرده و توزیع نامتوازن آن در سطح کشور است.
به گزارش عیارآنلاین، اختلاف قیمت میان سوخت اصلی و سوخت جایگزین در یک کشور یکی از انگیزه‌هایی است که مردم را برای حرکت به سمت استفاده از سوخت جایگزین ترغیب می‌کند. توسعه CNG (گاز طبیعی فشرده‌شده) در ایران از سال ۱۳۸۳ شروع شد و با سرعت خوبی گسترش پیدا کرد و با جایگزین شدن به عنوان بخشی از مصرف بنزین کشور، باعث تأمین امنیت عرضه در اوج تحریم‌ها شد. استقبال مردم هم به دلیل قیمت کمتر آن نسبت به بنزین سهم عمده‌ای در رونق آن داشت. اما در سال‌های اخیر، توسعه استفاده از گاز فشرده به عنوان سوختی پاک و جایگزین برای خودروهای سبک و حتی مینی‌بوس‌ها و اتوبوس‌ها دچار بی‌رونقی شده است. یکی از دلایل این موضوع، می‌تواند اتکا به خودکفایی بنزین و احساس بی‌نیازی به سوخت‌های جایگزین باشد. اما باید به چند نکته در این رابطه توجه کرد:
– خودکفایی در بنزین هنوز به طور کامل محقق نشده و ایران همچنان روزانه بیش از ۱۲ میلیون لیتر بنزین وارد می‌کند. حتی با تکمیل فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس نیز خودکفایی در تولید بنزین محقق نمی‌شود.
– با توجه به روند صعودی مصرف بنزین در کشور، در صورت ورود هر سه فاز پالایشگاه ستاره خلیج فارس به مدار تولید، خودکفایی در تولید این فرآورده حداکثر تا سال ۱۴۰۷ تداوم خواهد داشت و پس از آن ایران مجدداً نیاز به واردات بنزین خواهد داشت.
– کشورهای پیشرفته دنیا همواره از چند نوع سوخت مختلف برای سبد سوخت بخش حمل‌ونقل استفاده می‌کنند تا امنیت عرضه سوخت افزایش یابد.
لذا توجه به توسعه CNG در هر شرایطی دارای اهمیت مخصوص به خود هست.
برای مشاهده روند توسعه استفاده گاز فشرده در سبد سوخت بخش حمل‌ونقل جاده‌ای ایران، می‌توان به میزان مصرف آن طی سال‌های اخیر نگاهی داشت. نمودار ۱ نمایانگر این روند است.
نمودار ۱- میزان مصرف گاز فشرده در کشور طی ده سال اخیر (میلیون مترمکعب در روز) [۲]
نمودار فوق نشان می‌دهد که روند توسعه استفاده از گاز فشرده در سال‌های اخیر متوقف شده است. یکی از دلایل توقف توسعه CNG، عدم توجه به افزایش و توزیع جایگاه‌های گاز فشرده در کشور است. برای مقایسه سرانه جایگاه CNG نسبت به تعداد خودروی موجود، می‌توان به نمودار ۲ نگاهی انداخت.
نمودار ۲- تعداد جایگاه‌های گاز فشرده به ازای هر هزار خودرو در سال ۲۰۱۱
با توجه به نمودار ۲، می‌توان دریافت که تعداد جایگاه‌های توزیع CNG در کشور ایران نسبت به آنچه در کشورهای دیگر وجود دارد، دچار کمبود است. این عامل باعث ایجاد صف‌های طولانی و در دسترس نبودن گاز فشرده و درنتیجه بی‌رغبتی مردم به استفاده از آن شده است. عامل دیگرِ توقف توسعه گاز فشرده در کشور، توزیع ناهمگون جایگاه‌ها در کشور است. این مهم را در نمودار ۳ می‌توان مشاهده نمود.
نمودار ۳- توزیع مصرف گاز فشرده در کشور در سال ۱۳۹۴
با توجه به نمودار ۳، مشخص می‌شود که نسبت مصرف CNG به جمعیت در استان‌های مختلف کشور متفاوت است که این موضوع دو دلیل عمده دارد. یکی توزیع نامتوازن خودروهای گازسوز در کشور و دیگری توزیع نامتوازن جایگاه‌های سوخت‌رسانی. اگر فرض شود که خودروهای گازسوز در تمام کشور با نسبت یکسانی توزیع شده باشند، آنگاه می‌توان گفت که عدم تساوی بین مقادیر نمودار ۳، ناشی از عدم دسترسی مناسب همه استان‌ها به جایگاه گاز فشرده مربوط می‌شود. یعنی استان سمنان دارای بیشترین جایگاه و استان سیستان‌وبلوچستان دارای کمترین تعداد جایگاه نسبت به جمعیت خودشان هستند که با توجه به این اختلاف شدید، می‌بایست نسبت به توزیع مناسب جایگاه‌ها و خودروهای گازسوز در کشور اهتمام ویژه‌ای شود.
منبع: www.ayaronline.ir